دوره 17، شماره 4 - ( 12-1402 )
جلد 17 شماره 4 صفحات 569-550 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Rostampour M. Calculation of the number of required samples to estimate Atriplex canescens (Pursh) Nutt phytomass, in an indirect method. مرتع 2024; 17 (4) :550-569
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1193-fa.html
URL: http://rangelandsrm.ir/article-1-1193-fa.html
رستم پور مسلم. محاسبه تعداد نمونه لازم برای برآورد فیتومس Atriplex canescens (Pursh) Nutt. به روش غیرمستقیم. مرتع. 1402; 17 (4) :550-569
گروه مرتع و آبخیزداری و عضو گروه پژوهشی خشکسالی و تغییر اقلیم، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه بیرجند، بیرجند
چکیده: (256 مشاهده)
سابقه و هدف: با توجه به سطح وسیع مراتع ایران و محدودیت زمان و بودجه، برآورد مستقیم تولید از طریق تعداد زیاد نمونه میسر نیست. از این رو روشهای غیرمستقیم مثل برآورد فیتومس از روی ابعاد گیاه یکی از روشهای پیشنهادی توسط پژوهشگران علوم مرتع است. مسئلهای که وجود دارد این است که چه تعداد پایه میبایست قطع شود تا به معادله معتبری دست یابیم؟ از این رو پژوهش حاضر ضمن تعیین حداقل نمونه لازم برای روش قطع و توزین با استفاده از آنالیز توان، تاثیر اندازه نمونه را بر نتایج آزمونهای همبستگی و رگرسیون بررسی میکند.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر در مناطق چهارگانه پروژه ترسیب کربن حسین‌آباد سربیشه، استان خراسان جنوبی انجام شد. نمونهبرداری در زمان رشد کامل Atriplex canescens (Pursh) Nutt. به عنوان گیاه شاخص کاشته شده در این پروژه انجام شد. برای محاسبه تعداد پایه مورد نیاز، نمونهبرداری اولیه (10 پایه) انجام شد. بدین منظور، در هر ردیف، به صورت تصادفی، یک پایه آتریپلکس انتخاب و ابعاد آن با متر اندازهگیری شد. سپس برای برآورد فیتومس، کل بخش هوایی گیاه قطع شد. پس از خشک شدن در محیط سایه، فیتومس بخش هوایی به صورت کیلوگرم محاسبه شد. آزمون همبستگی جهت بررسی شدت و جهت رابطه بین ابعاد گیاه و فیتومس و آزمون رگرسیون جهت تعیین معادله انجام شد. با داشتن 4 عامل اندازه اثر، توان مدنظر آزمایش (60 درصد و 80 درصد)، سطح معنیداری 05/0 و فرضیه مقابل، اندازه نمونه لازم توسط بستههای R محاسبه شد. همچنین در پژوهش حاضر، تعداد نمونه لازم به روش ترسیمی نیز تعیین شد. پس از مشخص شدن تعداد نمونه مورد نیاز، نمونهبرداری مجدداً انجام شد و تعداد نمونه به 20 و 30 نمونه افزایش یافت. به منظور بررسی دقت نمونهبرداری، از معیار ضریب تغییرات (CV) استفاده شد. پس از آزمون رگرسیون، برای انتخاب بهترین مدل، از معیارهای R2، AIC، BIC و.... استفاده شد.
نتایج: نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که در 10 پایه اولیه، بین ارتفاع و فیتومس آتریپلکس همبستگی معنیداری وجود ندارد (r = 0.45, t(8) = 1.42, p > 0.05 (2-tailed)). با افزایش تعداد پایه به 20 و 30 عدد، ضریب همبستگی بین دو متغیر معنیدار شده است (r = 0.67, t(18) = 3.84, p < 0.01 (2-tailed)) و (r = 0.62, t(28) = 4.15, p < 0.01 (2-tailed)). نتایج نشان میدهد که با افزایش تعداد پایه، توان آزمون همبستگی و رگرسیون به همان میزان افزایش پیدا میکند (توان آزمون همبستگی ترتیب: 27/0، 93/0 و 99/0 و توان آزمون رگرسیون به‌ترتیب: 29/0، 97/0 و 98/0). نتیجه آزمون هاروی-کولیر نشان میدهد که رابطه خطی بین ارتفاع و فیتومس گیاه در دادههای 20 پایه اولیه معنیدار است (p > 0.05). اما رابطه خطی بین ارتفاع و فیتومس در کل 30 پایه معنیدار نیست (p < 0.05). نتایج نشان میدهد که برای رسیدن به توان 60 درصد و 80 درصد، به‌ترتیب حداقل حدود 23 تا 36 پایه مورد نیاز است. نتایج نشان میدهد که دقت نمونهبرداری در اندازهگیری ارتفاع گیاه، بیشتر از فیتومس بوده است، همچنین با افزایش تعداد دفعات نمونهبرداری، دقت نمونهبرداری کاهش یافته است.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که توان آزمون همبستگی و رگرسیون 10 پایه کمتر از 50 درصد است. طبق قرارداد، مطالعات با توان کمتر از 50/0 درصد معمولاً نباید انجام شود. از این رو، تعداد 10 پایه تحت هیچ شرایطی توصیه نمیشود. نتایج نشان میدهد که با افزایش تعداد نمونه، ضریب تغییرات ارتفاع و فیتومس گیاه افزایش و دقت نمونهبرداری کاهش پیدا میکند. در پژوهشهای علوم مرتع، به‌ویژه نمونه‌برداریهای میدانی، با افزایش تعداد نمونه، پژوهشگر خسته شده و تخمینها و برداشتهای بعدی با دقت کمتری انجام میشود. نتیجه پژوهش حاضر نشان میدهد که با استفاده از روش ترسیمی نمیتوان تعداد نمونه لازم برای برآورد فیتومس آتریپلکس را تعیین کرد.
مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر در مناطق چهارگانه پروژه ترسیب کربن حسین‌آباد سربیشه، استان خراسان جنوبی انجام شد. نمونهبرداری در زمان رشد کامل Atriplex canescens (Pursh) Nutt. به عنوان گیاه شاخص کاشته شده در این پروژه انجام شد. برای محاسبه تعداد پایه مورد نیاز، نمونهبرداری اولیه (10 پایه) انجام شد. بدین منظور، در هر ردیف، به صورت تصادفی، یک پایه آتریپلکس انتخاب و ابعاد آن با متر اندازهگیری شد. سپس برای برآورد فیتومس، کل بخش هوایی گیاه قطع شد. پس از خشک شدن در محیط سایه، فیتومس بخش هوایی به صورت کیلوگرم محاسبه شد. آزمون همبستگی جهت بررسی شدت و جهت رابطه بین ابعاد گیاه و فیتومس و آزمون رگرسیون جهت تعیین معادله انجام شد. با داشتن 4 عامل اندازه اثر، توان مدنظر آزمایش (60 درصد و 80 درصد)، سطح معنیداری 05/0 و فرضیه مقابل، اندازه نمونه لازم توسط بستههای R محاسبه شد. همچنین در پژوهش حاضر، تعداد نمونه لازم به روش ترسیمی نیز تعیین شد. پس از مشخص شدن تعداد نمونه مورد نیاز، نمونهبرداری مجدداً انجام شد و تعداد نمونه به 20 و 30 نمونه افزایش یافت. به منظور بررسی دقت نمونهبرداری، از معیار ضریب تغییرات (CV) استفاده شد. پس از آزمون رگرسیون، برای انتخاب بهترین مدل، از معیارهای R2، AIC، BIC و.... استفاده شد.
نتایج: نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که در 10 پایه اولیه، بین ارتفاع و فیتومس آتریپلکس همبستگی معنیداری وجود ندارد (r = 0.45, t(8) = 1.42, p > 0.05 (2-tailed)). با افزایش تعداد پایه به 20 و 30 عدد، ضریب همبستگی بین دو متغیر معنیدار شده است (r = 0.67, t(18) = 3.84, p < 0.01 (2-tailed)) و (r = 0.62, t(28) = 4.15, p < 0.01 (2-tailed)). نتایج نشان میدهد که با افزایش تعداد پایه، توان آزمون همبستگی و رگرسیون به همان میزان افزایش پیدا میکند (توان آزمون همبستگی ترتیب: 27/0، 93/0 و 99/0 و توان آزمون رگرسیون به‌ترتیب: 29/0، 97/0 و 98/0). نتیجه آزمون هاروی-کولیر نشان میدهد که رابطه خطی بین ارتفاع و فیتومس گیاه در دادههای 20 پایه اولیه معنیدار است (p > 0.05). اما رابطه خطی بین ارتفاع و فیتومس در کل 30 پایه معنیدار نیست (p < 0.05). نتایج نشان میدهد که برای رسیدن به توان 60 درصد و 80 درصد، به‌ترتیب حداقل حدود 23 تا 36 پایه مورد نیاز است. نتایج نشان میدهد که دقت نمونهبرداری در اندازهگیری ارتفاع گیاه، بیشتر از فیتومس بوده است، همچنین با افزایش تعداد دفعات نمونهبرداری، دقت نمونهبرداری کاهش یافته است.
نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان میدهد که توان آزمون همبستگی و رگرسیون 10 پایه کمتر از 50 درصد است. طبق قرارداد، مطالعات با توان کمتر از 50/0 درصد معمولاً نباید انجام شود. از این رو، تعداد 10 پایه تحت هیچ شرایطی توصیه نمیشود. نتایج نشان میدهد که با افزایش تعداد نمونه، ضریب تغییرات ارتفاع و فیتومس گیاه افزایش و دقت نمونهبرداری کاهش پیدا میکند. در پژوهشهای علوم مرتع، به‌ویژه نمونه‌برداریهای میدانی، با افزایش تعداد نمونه، پژوهشگر خسته شده و تخمینها و برداشتهای بعدی با دقت کمتری انجام میشود. نتیجه پژوهش حاضر نشان میدهد که با استفاده از روش ترسیمی نمیتوان تعداد نمونه لازم برای برآورد فیتومس آتریپلکس را تعیین کرد.
ارسال پیام به نویسنده مسئول
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
